Cronfeydd gydag elw

Os ydych yn cynilo’n rheolaidd neu’n buddsoddi cyfandaliad trwy ddefnyddio polisi yswiriant bywyd, efallai y byddwch yn dewis buddsoddi mewn cronfa gydag elw. Mae’r rhain yn anelu at roi adenillion ichi a gysylltir â’r farchnad stoc ond gyda llai o symudiadau i fyny ac i lawr na buddsoddi’n uniongyrchol mewn cyfranddaliadau. Fodd bynnag, maent yn gymhleth ac nid ydynt mor boblogaidd fel ffordd o fuddsoddi ag y buont yn y gorffennol.

• Beth yw cronfa gydag elw?
• Sut maent yn gweithio
• Mathau o gronfeydd gydag elw
• Bonysau
• Ystad etifeddedig - beth ydyw?
• Dewch o hyd i ragor o wybodaeth yn ein canllawiau ar gynhyrchion gydag elw
• Gwybodaeth y dylech ei chael

Beth yw cronfa gydag elw?

Mae polisïau gydag elw yn gronfeydd buddsoddi tymor canolig i hirdymor a gynigir gan gwmnïau yswiriant.

Mae’n bosibl y cewch gynnig cronfa gydag elw pan fyddwch yn trefnu:

• polisi gwaddol
• bond buddsoddi
• polisi oes gyfan
• polisïau pensiwn a blwydd-daliadau

Sut maent yn gweithio

• Caiff yr arian a fuddsoddir gennych ei gyfuno ag arian gan bobl eraill a’i fuddsoddi yng nghronfa gydag elw’r cwmni yswiriant.
• Rheolir y gronfa gan reolwr buddsoddiadau proffesiynol, sy’n buddsoddi arian y gronfa mewn gwahanol fathau o fuddsoddiad, megis cyfranddaliadau, eiddo, bondiau ac arian parod.
• Didynnir costau rhedeg busnes y cwmni yswiriant o’r gronfa ac mae’r hyn sydd ar ôl (yr elw) ar gael i’w dalu i’r buddsoddwyr gydag elw.
• Rydych yn derbyn eich cyfran o’r elw ar ffurf bonysau blynyddol a ychwanegir at eich polisi.
• Fel arfer mae’r cwmni’n ceisio osgoi newidiadau mawr ym maint y bonysau o’r naill flwyddyn i’r llall. Mae’n gwneud hyn trwy gadw rhywfaint o’r elw o flynyddoedd da er mwyn hybu’r elw mewn blynyddoedd gwael – gelwir y broses hon yn ‘llyfnhau’.
• Hefyd mae’n bosibl y cewch ‘fonws terfynol’ pan fydd eich polisi’n aeddfedu.
• Gallwch ofyn i’r cwmni yswiriant roi manylion ichi am ei bolisi bonws cyn ichi brynu.
• Gyda’r rhan fwyaf o bolisïau, bydd swm yr elw y byddwch yn ei ennill yn dibynnu’n bennaf ar berfformiad y buddsoddiadau yn y gronfa gydag elw.
• Fel arfer, ar ôl eu hychwanegu, ni ellir tynnu’r bonysau. Ond gall y cwmni yswiriant adfachu rhan neu’r cyfan o’r bonysau a delir trwy wneud Gostyngiad Gwerth y Farchnad (MVR) – neu Addasiad Gwerth y Farchnad (MVA) – i’ch polisi os byddwch yn ei ildio’n gynnar. Mae hyn yn fwy tebygol yn ystod adegau o amodau buddsoddi andwyol fel cwymp y farchnad stoc.

Mathau o gronfeydd gydag elw

Cronfeydd gydag elw confensiynol

• Caiff swm cychwynnol a gaiff ei aswirio (isafswm gwarantedig) ei gynyddu drwy ychwanegu bonysau blynyddol a bonws terfynol.
• Bydd maint y bonysau yn dibynnu ar berfformiad y gronfa, costau’r busnes yswiriant, a’r angen i gydbwyso bonysau rhwng blynyddoedd da a blynyddoedd gwael.
• Mae cyfraddau bonws wedi tueddu i ostwng o ganlyniad i amodau anodd yn y farchnad.
• Er y gellir cymhwyso gostyngiadau gwerth y farchnad ni fyddai hyn yn digwydd fel arfer. Yn lle byddai cosbau ildio’n gymwys fel arfer os terfynwyd y polisi yn gynnar heb gymhwyso gostyngiadau ar aeddfedu.

Cronfeydd gydag elw unedol

• Caiff cronfa unedol ei rhannu yn unedau - pan fyddwch yn talu i mewn iddi byddwch yn prynu nifer benodol o unedau am y pris cyfredol.
• Bydd prisiau unedau yn cynyddu yn unol â’r bonysau a gaiff eu datgan, ac ni fyddant yn gostwng. Neu os ychwanegwyd rhagor o unedau, ni chânt eu tynnu oddi yno (ond gellir cymhwyso gostyngiadau gwerth y farchnad).

• Efallai y bydd cosbau ildio os penderfynwch gymryd eich arian parod yn gynnar.

• Pris sefydlog – ni fydd pris yr uned fyth yn newid felly telir bonysau fel unedau ychwanegol i’ch polisi.
• Pris amrywiol – rhoddir bonysau fel cynnydd ym mhris yr uned, felly bydd pob uned a ddelir gennych yn werth mwy.

Bonysau

Ceir dau fath o fonws:

• bonysau blynyddol, y cyfeirir atynt hefyd fel bonysau rheolaidd neu gywirol
• bonws olaf, y cyfeirir ato hefyd fel y bonws terfynol

Dyma sut y caiff bonysau eu talu:

• Unwaith y bydd bonws blynyddol wedi cael ei ychwanegu, ni ellir ei dynnu oddi wrthych - hyd yn oed os bydd y gronfa yn perfformio’n wael yn y dyfodol - ar yr amod y byddwch yn parhau i fodloni telerau eich polisi.
• Gellir ychwanegu bonws terfynol ar ddiwedd eich polisi. Bydd pa un a gewch fonws terfynol a’i faint yn dibynnu ar lwyddiant y gronfa.
• Yn ystod blynyddoedd da, gall rheolwr y gronfa ddewis cadw rhywfaint o’r elw i helpu i wneud iawn am golledion yn ystod blynyddoedd gwael. Gelwir hyn yn broses llyfnhau. Mae hyn yn golygu os bydd cyfnodau hir heb elw, y gallech gael bonysau blynyddol a therfynol isel - neu hyd yn oed ddim bonysau o gwbl.

Gall y cwmni yswiriant wneud Gostyngiad Gwerth y Farchnad i’ch polisi os byddwch yn ildio’n gynnar, yn enwedig yn ystod adegau o amodau buddsoddi negyddol fel cwymp y farchnad stoc.

Os byddwch yn gadael polisi yn gynnar, gall y gostyngiad hwn adfachu rhan fawr - neu hyd yn oed y cyfan - o unrhyw fonysau a ychwanegwyd yn flaenorol.

Os ydych yn ystyried dod â pholisi gydag elw i ben yn gynnar, darllenwch ein canllaw Dod â’ch polisi gydag elw i ben yn gynnar.

Ystad etifeddedig - beth ydyw?

Mae angen i gronfa gadw digon o arian wrth law i dalu ei threuliau, i redeg y busnes ac i dalu’r hyn sy’n ddyledus ganddi i ddeiliaid polisi. Ond dros amser, bydd rhai cronfeydd yn cronni llawer mwy na’r hyn sydd ei angen arnynt - fel arfer drwy adenillion a ddaliwyd yn ôl er mwyn gwneud iawn am golledion na wnaethant ddigwydd. Gelwir y gwerth ychwanegol hwn yn ystad etifeddedig.

Gall y cwmni yswiriant ddefnyddio’r arian ychwanegol mewn un o ddwy ffordd – ar gyfer dosbarthiad neu ailathreuliad.

Dosbarthiad – dosbarthu’r cronfeydd ychwanegol

Bob blwyddyn, rhaid i gwmnïau yswiriant edrych ar eu hystad etifeddedig er mwyn penderfynu a oes ganddynt fwy na’r hyn sydd ei angen arnynt i gadw’r gronfa’n weithredol. Os bydd gormod ganddynt, gallant ddewis – neu mewn rhai achosion, bydd rhaid iddynt – dalu’r swm ychwanegol i ddeiliaid polisi. Gelwir hyn yn ddosbarthiad.

Gellir talu dosbarthiad dros amser neu fel taliad unigol. Gall y cwmni ddefnyddio’r arian ychwanegol naill ai:

• i gynyddu gwerth eich polisi
• i roi alldaliad arian parod i chi

Ni chaiff dosbarthiadau eu gwarantu – ni fyddwch o reidrwydd yn cael dosbarthiad hyd yn oed os byddwch yn dal y polisi hyd at ddiwedd y tymor.

Ailathreuliad – defnyddio cronfeydd ychwanegol i ailstrwythuro

Mewn achosion prin, gallai cwmni yswiriant ddefnyddio’r cronfeydd ychwanegol o’r ystad etifeddedig i newid strwythur y gronfa – er enghraifft, pe byddai strwythur gwahanol yn golygu y byddai’r gronfa yn rhatach i’w rheoli.

Os bydd y cwmni yn gwneud hyn, byddwch yn cael iawndal am y rhan o’r ystad etifeddedig rydych yn ei hildio i’r cwmni yswiriant. Fel arfer, taliad arian parod unigol fydd y taliad hwn.

Os bydd eich cronfa gydag elw yn destun ailathreuliad, rhaid i’ch yswiriwr ysgrifennu atoch gan roi gwybodaeth i chi am y canlynol:

• y broses ailathreulio – gan gynnwys dyddiadau a chrynodeb o bwy sy’n rhan o’r broses
• cynigion ailathreulio – beth y mae’r cwmnni yswiriant am i chi ei ildio a pha fuddiannau ac iawndal a gewch yn gyfnewid am hynny
• barn eiriolwr deiliaid polisi – bydd yr eiriolwr deiliaid polisi yn negodi ar ran deiliaid polisi gyda’r cwmni – bydd yn ysgrifennu atoch i egluro a yw cynigion y cwmni o fudd i chi neu beidio.

Dewch o hyd i ragor o wybodaeth yn ein canllawiau ar gynhyrchion gydag elw

Gwybodaeth y dylech ei chael

Rhaid i ddarparwyr cynhyrchion roi gwybodaeth am ‘ffeithiau allweddol’ i chi y gallwch ei deall. Dylai’r wybodaeth hon gynnwys:

• beth yw’r buddsoddiad a sut mae’n gweithio
• y risgiau allweddol gan gynnwys y risg o golli cyfalaf a risgiau gwrthbarti
• taliadau (y ffioedd a gaiff eu didynnu o’ch adenillion neu gyfalaf)
• pryd y bydd gennych yr hawl i ddefnyddio Gwasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol a Chynllun Iawndal y Gwasanaethau Ariannol

Cael cyngor ariannol

Os nad ydych yn deall cynnyrch buddsoddi, ceisiwch gyngor ariannol annibynnol cyn i chi brynu. Darllenwch y canllawiau hyn.