ISAs Stociau a chyfranddaliadau

Ers mis Gorffennaf 2014, gellir defnyddio ISAs (‘ISAs Newydd’) i gadw stociau a chyfranddaliadau neu arian parod, neu gyfuniad o’r ddau, hyd at y trothwy blynyddol presennol (£20,000). Mae ISA yn ‘amlapiwr’ y gellir ei ddefnyddio i’ch helpu i arbed treth. Mae’r erthygl hon yn trafod ISAs Stociau a Chyfranddaliadau.

• Pryd allai ISA Stociau a chyfranddaliadau fod yn addas ar eich cyfer chi?
• Pa fuddsoddiadau a ddelir mewn cyfrifon ISA Stociau a hyfranddaliadau?
• Sut mae cyfrifon ISA Stociau a chyfranddaliadau yn gweithio
• Sut i brynu
• Treth
• Os bydd pethau’n mynd o chwith

Pryd allai ISA Stociau a chyfranddaliadau fod yn addas ar eich cyfer chi?

Gallai ISA Stociau a chyfranddaliadau fod yn addas ar eich cyfer chi:

• os ydych yn hapus i roi’ch arian mewn buddsoddiadau ond rydych am ddiogelu unrhyw elw, rhent neu log rhag treth neu i ddiogelu difidendau rhag treth ar gyfradd uwch a chyfradd ychwanegol (gan fod difidendau’n cael eu trethu ar 10% – fodd bynnag nid yw hyn yn darparu budd i drethdalwyr ar y gyfradd sylfaenol)
• dydych chi ddim angen cael gafael ar unwaith ar eich arian ac rydych yn barod i gadw eich arian wedi ei fuddsoddi yn ddelfrydol am ychydig flynyddoedd, er y bydd hyn yn benderfyniad personol
• os nad ydych wedi defnyddio cyfanswm eich lwfans ISA ar gyfer y flwyddyn dreth gyfredol, ac
• os ydych yn fodlon â’r ffaith y gall gwerth eich buddsoddiadau godi a gostwng ac y gallech gael llai yn ôl na’r swm a fuddsoddwyd gennych

Pa fuddsoddiadau a ddelir mewn cyfrifon ISA Stociau a hyfranddaliadau?

Mae ISA stociau a chyfranddaliadau i bob pwrpas yn ‘amlapiwr treth’ y gellir ei roi o amgylch ystod eang o wahanol gynnyrch buddsoddi. Yn ei hanfod mae’n golygu sut mae gwahanol fuddsoddiadau yn yr ISA yn cael eu trin i ddibenion treth. Er enghraifft, mae unrhyw dwf buddsoddiad neu log a enillir o fewn yr ISA yn ddi-dreth.

Gellir dal llawer o wahanol fathau o fuddsoddiad mewn ISA, gan gynnwys:

• ymddiriedolaethau uned
• Owmnïau Buddsoddi Penagored (OEICs)
• ymddiriedolaethau buddsoddi
• cronfeydd cyfnewid wedi’u masnachu
• bondiau corfforaethol a bondiau’r llywodraeth, a
• stociau a chyfranddaliadau unigol.

Yn aml, caiff cyfrifon ISA Stociau a chyfranddaliadau eu gwerthu a’u marchnata fel cynhyrchion penodedig.

Sut mae cyfrifon ISA Stociau a chyfranddaliadau yn gweithio

Gallwch dalu cyfanswm o £20,000 i ISA yn y flwyddyn dreth bresennol.

• Gallwch dalu’ch lwfans cyfan o £20,000 i ISA Stociau a Chyfranddaliadau, ISA Arian Parod, neu gyfuniad o’r ddau.
• Bydd eich lwfans ISA blynyddol yn dod i ben ar ddiwedd y flwyddyn dreth a chaiff unrhyw lwfans na fyddwch wedi’i ddefnyddio ei golli. Ni ellir ei gario drosodd i’r flwyddyn ganlynol.
• Gallwch ddewis rhwng buddsoddi cyfandaliad ac/neu wneud cyfraniadau rheolaidd neu ad hoc drwy gydol y flwyddyn dreth.
• Mae unrhyw gynnydd yng ngwerth y buddsoddiadau yn eich ISA Stociau a chyfranddaliadau’n rhydd rhag Treth Enillion Cyfalaf.
• Dim ond i un ISA Stociau a chyfranddaliadau y gallwch gyfrannu ymhob blwyddyn dreth, ond gallwch agor ISA newydd gyda gwahanol ddarparwr bob blwyddyn os byddwch am wneud hynny. Nid oes rhaid i chi ddefnyddio’r un darparwr ar gyfer eich ISA Arian Parod, os oes gennych un.
• Mae’n werth chwilio er mwyn gwneud yn siŵr eich bod yn dod o hyd i ISA sy’n gweddu i chi. Cymharwch unrhyw ffioedd am yr amlapiwr ISA a’r ystod o fuddsoddiadau y gallwch eu rhoi ynddo.

Defnyddiwch y cyfeiriadur ar wefan Buddsoddi mewn Cronfeydd y Gymdeithas Rheoli Buddsoddiadauopens in new window.

Rheolau ISA newydd ar drosglwyddo ISA Priod a fu Farw

Mae rheolau newydd a gyflwynwyd yn Ebrill 2015 yn gadael i’r partner sy’n goroesi ei briod neu bartner sifil a fu farw ar 3 Rhagfyr 2014 neu ar ôl hynny, i dderbyn lwfans ISA ychwanegol sy’n cyfateb i werth cynilion ISA yr un fu farw ar adeg y farwolaeth.

Trosglwyddo cyfrifon ISA

• Os byddwch am newid darparwr eich ISA presennol neu ddarparwr ISA blaenorol i ISA gwahanol ond gan ddiogelu buddiannau treth ar gyfer y dyfodol ar yr un pryd, bydd yn rhaid i chi drefnu i drosglwyddo yn hytrach na gwerthu ac ail-fuddsoddi.
• Rhaid i bob darparwr ISA ganiatáu i chi drosglwyddo eich cyfrif allan, ond nid oes rhaid iddynt ganiatáu i chi drosglwyddo cyfrif i mewn.
• Gallwch drosglwyddo arian o ISA Arian Parod i ISA Stociau a chyfranddaliadau neu drosglwyddo eich buddsoddiad yn ôl i ISA arian parod.
• Os byddwch yn trosglwyddo ISA rydych wedi cyfrannu ato yn ystod y flwyddyn dreth gyfredol i ddarparwr newydd, rhaid i chi drosglwyddo’r balans cyfan. O gyfrifon ISA o flynyddoedd blaenorol, gallwch ddewis faint i’w drosglwyddo.

Risg ac elw

• Ar gyfer y mwyafrif o’r buddsoddiadau y byddech yn eu rhoi mewn ISA Stociau a chyfranddaliadau, gall y gwerth ostwng yn ogystal â chodi ac efallai y cewch lai yn ôl nag y gwnaethoch ei fuddsoddi.
• Bydd lefel y risg sy’n gysylltiedig â’ch ISA Stociau a chyfranddaliadau yn dibynnu ar y buddsoddiadau y byddwch yn dewis eu cynnwys.

Mynediad at eich arian

• Gallwch werthu’r asedau a ddelir yn eich ISA ar unrhyw adeg ac nid oes isafswm cyfnod y bydd angen i chi ei ddal.
• Os byddwch yn codi arian o’ch ISA, boed hynny’n rhan ohono neu’r swm cyfan, dim ond os bydd lwfansau ISA ar gael heb eu defnyddio gennych y byddwch yn gallu ail-fuddsoddi’r arian hwn mewn ISA arall.

Ffioedd

• Gwnewch yn siŵr eich bod yn ymwybodol o’r taliadau ar y buddsoddiad sylfaenol oherwydd gallant amrywio’n sylweddol. Drwy gadarnhau’r manylion, gallwch osgoi talu symiau gormodol.

Diogel a sicr?

Os bydd rheolwr cronfa yn mynd yn fethdalwr a bod arian yn ddyledus i chi – a bod y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol yn berthnasol i’r rheolwr – gallwch hawlio iawndal o hyd at £50,000 fesul person, fesul sefydliad. Ond ni chewch unrhyw iawndal am fod gwerth eich buddsoddiad wedi gostwng.

Sut i brynu

Gallwch brynu ISA:

• yn uniongyrchol gan froceriaid disgownt, lwyfan cronfa ar-lein cronfeydd neu fanc
• yn uniongyrchol drwy reolwr cronfa
• gan gynghorydd ariannol annibynnol neu gynllunydd ariannol
• yn uniongyrchol gan ddarparwr ISA, neu
• drwy gyfrif cyfranddaliadau neu frocer stoc ar-lein.

Gall taliadau amrywio ar gyfer yr un cynnyrch gan ddibynnu ar ble y byddwch yn ei brynu, felly edrychwch i weld ble sydd rataf. Os nad ydych yn siŵr pa fath o fuddsoddiadau fyddai’n addas ar gyfer eich nodau a’ch anghenion personol, siaradwch â chynghorydd ariannol annibynnol (IFA).

Treth

Mae buddsoddiadau sy’n talu llog (e.e. bondiau llywodraeth a chorfforaethol), neu incwm o rent (fel rhai cronfeydd eiddo) yn darparu incwm 100% didreth os cânt eu talu o fewn ISA ac felly maent yn cynnig buddion treth i bawb.

O fis Ebrill 2018, mae pob unigolyn yn gymwys am Lwfans Difidend o £2,000 yn ddi-dreth. Bydd difidendau a dderbynnir gan gronfeydd pensiwn neu a dderbynnir ar gyfranddaliadau o fewn ISA yn parhau yn ddi-dreth ac ni fydd yn effeithio ar eich lwfans difidend.

Yn ogystal, ni chodir Treth Enillion Cyfalaf ar unrhyw elw y byddwch yn ei wneud wrth werthu buddsoddiadau yn eich ISA Stociau a Chyfranddaliadau.

Ni ellir defnyddio unrhyw golledion a wnaed ar eich buddsoddiadau yn eich ISA Stociau a Chyfranddaliadau i wrthbwyso enillion cyfalaf ar eich buddsoddiadau eraill.

Os bydd pethau’n mynd o chwith

Os na fyddwch yn fodlon â’r gwasanaeth a gewch neu os byddwch am wneud cwyn, dechreuwch drwy gysylltu â’ch darparwr neu’ch cynghorydd.

Caiff y rhan fwyaf o reolwyr cronfeydd a rheolwyr ISA eu rheoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol felly os na chaiff eich cwyn ei datrys, yna gallwch gysylltu â’r Ombwdsmon Ariannol.