Os ydych chi’n cael trafferth talu’ch ad-daliadau morgais, mae gan y llywodraeth nifer o gynlluniau sy’n cynnig help. Mae’r rhain yn cynnwys y cynllun Achub Morgeisi, y cynllun Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais a budd-daliadau eraill y llywodraeth a all rhoi hwb i’ch incwm.
Cysylltwch â’ch benthyciwr i ddechrau
Os ydych chi’n cael trafferth talu’ch morgais, eich cam cyntaf bob amser fydd cysylltu â’ch benthyciwr. Mae’r benthyciwr eisiau’ch helpu chi i wneud eich ad-daliadau.
Bydd eich benthyciwr yn gallu trafod eich opsiynau â chi, ac yn gallu cynnig awgrymiadau megis trefniadau dros dro ar gyfer talu, ymestyn hyd tymor y morgais neu, mewn rhai amgylchiadau, newid dros dro i ad-daliadau llog-yn-unig.
Ceisiwch gyngor rhad ac am ddim
Os ydych chi’n poeni na fyddwch yn gallu talu’ch ad-daliadau, mae digon o wasanaethau cynghori ar gael sy’n rhoi arweiniad yn rhad ac am ddim. Mae’r rhain yn cynnwys Shelter, y Llinell Ddyled Genedlaethol a’r Elusen Dyledion StepChange.
Cynllun Achub Morgeisi
Lloegr
Nid yw’r cynllun hwn ar gael bellach.
Cymru
Mae Llywodraeth Cymru yn rhedeg cynllun Achub Morgeisi sy’n cael ei weithredu drwy gynghorau a chymdeithasau tai. Nod y cynllun yw atal perchnogion sy’n byw yn eu cartrefi rhag cael eu gwneud yn ddigartref.
Os cewch eich ystyried ar gyfer y cynllun Achub Morgeisi, bydd y cyngor yn rhoi manylion cymdeithas dai ichi. Bydd y gymdeithas, ar ôl asesu’ch eiddo a’ch amgylchiadau ariannol penodol chi, naill ai yn prynu cyfran o’ch cartref (gan eich gwneud yn rhan berchennog) neu’n prynu’r eiddo yn ei gyfanrwydd a’i rentu i chi, gan eich gwneud yn denant i’r gymdeithas dai.
Dim ond os ydych chi wedi cysylltu â’ch awdurdod lleol er mwyn cael help i’ch atal chi a’ch teulu rhag mynd yn ddigartref y byddwch yn cael eich ystyried ar gyfer y cynllun Achub Morgeisi.
Yr Alban
Mae Llywodraeth yr Alban yn darparu rhywfaint o gefnogaeth i berchnogion cartrefi sy’n cael anhawster talu eu morgais trwy ei Gronfa Cefnogaeth Perchnogion Cartrefi.
Mae dau gynllun ar gael trwy’r gronfa y gallai perchnogion ymgeisio amdanynt:
- Y cynllun Morgais i Rent ble mae landlord cymdeithasol yn prynu’ch cartref ac yn ei rentu’n ôl i chi
- Y Cynllun Ecwiti Morgais a Rennir ble mae Llywodraeth yr Alban yn prynu cyfran o hyd at 30% yn eich cartref, sy’n lleihau faint sydd gennych yn ddyledus ar eich morgais. Byddwch yn dal i fyw yn eich cartref, ond yn gwneud taliadau morgais llawer is o ganlyniad
Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais
Os ydych chi’n derbyn rhai budd-daliadau fel Cymhorthdal Incwm, Lwfans Ceisio Gwaith yn seiliedig ar incwm, neu Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn seiliedig ar incwm ac yn ei chael yn anodd talu’ch morgais, efallai y byddwch yn gallu cael help tuag at daliadau llog y morgais gan y cynllun Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais.
Os ydych chi’n gymwys, byddwch yn gallu cael help tuag at y taliadau llog ar forgais o hyd at £200,000 ar ôl cyfnod aros o 39 wythnos. Os ydych chi ar Gredyd Pensiwn, efallai y byddwch yn gallu cael help yn syth, ond ar gyfer morgais hyd at £100,000 yn unig.
Fel arfer telir SMI yn uniongyrchol i’ch darparwr benthyciadau.
Dim ond ar gyfer talu’r llog y mae’r arian, ac fe gyfrifir Cymorth ar gyfer Llog ar Forgais gan ddefnyddio’r gyfradd llog safonol. Does dim help ar gael ar gyfer taliadau cyfalaf.
Os ydych chi’n hawlio JSA, dim ond am hyd at ddwy flynedd allwch chi gael SMI. Os ydych chi’n cael Cefnogaeth Incwm, Lwfans Cyflogaeth a Chymorth sy’n gysylltiedig ag incwm neu gredyd Pensiwn, nid oes cyfyngiad ar am ba hyd allwch chi hawlio SMI.
Mae SMI yn stopio pan fydd eich budd-daliadau eraill yn stopio, fel arfer pan fyddwch yn dychwelyd i weithio. Fodd bynnag, gallech ymgeisio ar gyfer yr Ychwanegiad Llog Morgais (Mortgage Interest Run On) (MIRO) i’ch cadw i fynd am hyd at bedair wythnos nes y gallwch ailafael yn yr ad-daliadau’n llawn o’ch cyflog.
Bydd MIRO yn talu swm tebyg i’r SMI, ond mae’n cael ei dalu i chi yn hytrach na’r darparwr benthyciadau.
O dan gynigion y llywodraeth o, fis Ebrill 2018 bydd yr holl daliadau presennol a newydd salwch meddwl difrifol yn cael eu gwneud fel benthyciad a byddwch yn talu llog arno. Bydd yn rhaid i chi ad-dalu’r benthyciad un ai pan werthwch eich tŷ neu’n wirfoddol pan fyddwch yn gallu (er enghraifft, pan ddychwelwch i’r gwaith).
I ddod o hyd i gymorth yng Ngogledd Iwerddon ewch i
NI Direct.
Help gyda chostau morgais dan Gredyd Cynhwysol
Os ydych chi’n derbyn Credyd Cynhwysol ac yn ei chael yn anodd talu eich morgais, mae’n bosibl y gallech gael help gyda’ch taliadau llog.
Dim ond os nad oes gennych unrhyw ‘incwm a enillir’ y byddwch yn gymwys i gael hwn, fel tâl am waith rhan-amser neu lawn-amser, ac nad ydych yn cael unrhyw fuddion gan eich cyflogwr fel Tâl Salwch Statudol neu Dâl Mamolaeth Statudol.
Os byddwch yn gymwys i gael help, bydd y taliadau fel arfer yn cael eu talu yn uniongyrchol i’ch benthyciwr morgais a byddant yn seiliedig ar gyfradd llog benodol fydd yn cael ei chyfrifo ar sail y swm sy’n weddill ar eich morgais (hyd at uchafswm o £200,000).
Byddwch yn dechrau cael hyn ar ôl cyfnod aros o 3 mis a bydd y taliadau yn dod i ben cyn gynted ag y byddwch yn dechrau gweithio eto, hyd yn oed os mai dim ond swm bychan y byddwch yn ei ennill.
Budd-daliadau a allai gynyddu’ch incwm
Mae’n werth holi i weld a oes gennych chi hawl i gael budd-daliadau i roi hwb i’ch incwm er mwyn cwrdd â thaliadau morgais.
Trowch at Turn2Usopens in new window, gwasanaeth elusennol sy’n helpu pobl i gael at fudd-daliadau lles, grantiau a chymorth arall.
Cyllidebu ac awgrymiadau ar gyfer lleihau costau
Dilynwch y dolenni isod i weithio allan eich incwm a’ch treuliau misol ac i weld a oes unrhyw awgrymiadau ar gyfer lleihau costau y gallech eu defnyddio i ryddhau rhywfaint o arian parod ar ddiwedd pob mis. Bydd popeth yn helpu.
