Os ydych wedi cael budd-daliadau neu gredydau treth wedi’u gordalu, bydd yn rhaid i chi dalu’r arian hwn yn ôl. Yn y canllaw hwn cewch wybod pam efallai eich bod wedi cael eich gordalu, sut i wneud ad-daliadau a beth i’w wneud os na allwch fforddio gwneud eich ad-daliadau.
Coronafeirws ac ad-dalu budd-daliadau
Os ydych wedi bod yn ad-dalu dyled budd-dal, efallai o ganlyniad i ordaliad, a chafodd eich ad-daliadau eu stopio dros dro yn ystod yr argyfwng coronafeirws, bydd y rhain yn dechrau eto rhywbryd.
Pryd fydd yr ad-daliadau’n dechrau eto?
Yng Nghymru a Lloegr, ataliwyd casgliadau taliadau ar 4 Ebrill 2020 am dri mis, felly’r dyddiad cynharaf y bydd y taliadau’n ailddechrau yw 4 Gorffennaf.
Yn yr Alban, ni fydd yn rhaid i chi ad-dalu eich gordaliad budd-dal tan 1 Hydref 2020.
Yng Ngogledd Iwerddon, ataliwyd casgliadau taliadau am dri mis o 13 Mai 2020. Felly, y cynharaf y bydd taliadau’n ailddechrau yw 13 Awst.
Sut byddaf yn gwybod bod taliadau’n ailddechrau?
Bydd DWP yn cysylltu â chi pan fydd yr ad-daliadau ar fin dechrau eto.
Oes angen i chi wneud unrhyw beth?
Os cafodd yr ad-daliadau eu didynnu o’ch budd-daliadau, nid oes angen i chi wneud unrhyw beth. Byddant yn ailddechrau’n awtomatig.
Os gwnaethoch yr ad-daliadau trwy fancio ar-lein, debyd uniongyrchol neu archeb sefydlog, bydd angen i chi ail-sefydlu’r taliadau eto.
Os ydych yn meddwl y byddwch yn ei chael hi’n anodd fforddio’r taliadau pan maent yn ailddechrau, mae’n bwysig i weithredu nawr.
Os ydych yn meddwl eich bod wedi cael eich gordalu
Os ydych yn meddwl eich bod wedi cael eich gordalu budd-daliadau neu gredydau treth mae’n bwysig eich bod yn rhoi gwybod am hyn cyn gynted â phosibl. Po hiraf y byddwch yn ei adael, y mwyaf o arian y bydd yn rhaid i chi ei dalu’n ôl.
Credyd Cynhwysol
Rhoi gwybod am ordaliad o Gredyd Cynhwysol trwy ffonio llinell gymorth Credyd Cynhwysol neu fewngofnodi i’ch cyfrif ar-lein ac ychwanegu nodyn i’ch dyddlyfr.
Ffôn: 0800 328 1744
Ffôn testun: 0800 328 1344
8am - 6pm, dydd Llun i ddydd Gwener
Credydau Treth
Ffoniwch linell gymorth Credydau Treth os ydych yn meddwl eich bod wedi cael gordaliad.
Ffôn: 0345 300 3900
Ffôn testun: 0345 300 3900
8am - 4pm, dydd Llun i ddydd Gwener
Gwesgwrs
Dydd Llun i ddydd Sadwrn, 8am i 10pm, dydd Sul, 9am i 10pm
Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Cyngor
Rhoi gwybod am ordaliad Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Cyngor i’ch awdurdod lleol.
Budd-daliadau eraill
Cysylltwch â’r swyddfa sy’n talu eich budd-dal cyn gynted â phosibl a dywedwch wrthynt eich bod yn meddwl eich bod wedi cael eich gordalu.
Pam efallai eich bod wedi cael eich gordalu
Efallai digwyddodd y gordaliad oherwydd:
- camgymeriad wrth gyfrifo’ch budd-daliadau neu gredydau treth
- y wybodaeth anghywir, neu dim digon o wybodaeth, pan wnaethoch eich cais
- newid mewn amgylchiadau
- methu ag adolygu eich credydau treth mewn amser
Gordaliadau credydau treth pan fyddwch yn dechrau hawlio Credyd Cynhwysol
Mae gordaliadau credydau treth yn gyffredin. Os ydych wedi symud o gredydau treth i Gredyd Cynhwysol efallai eich bod wedi cael llythyr gan Gyllid a Thollau EM yn dweud wrthych eich bod wedi cael gordaliad o gredydau treth.
Bydd y gordaliad hwn yn cael ei didynnu o’ch taliadau Credyd Cynhwysol yn y dyfodol.
Eich opsiynau yw:
- Gwneud dim ac aros i’r ad-daliadau cael eu didynnu o’ch taliadau Credyd Cynhwysol.
- Cysylltu â Rheoli Dyled yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) os na allwch fforddio’r ad-daliadau.
- Ad-dalu’r gordaliad credydau treth yn uniongyrchol - ewch i wefan GOV.UK .
- Cwestiynwch y gordaliad os ydych yn meddwl ei fod yn anghywir.
A fydd yn rhaid i chi dalu gordaliad yn ôl?
Credyd Cynhwysol, Lwfans Ceisio Gwaith dull newydd neu Lwfans Cyflogaeth a Chymorth dull newydd
Hyd yn oed os nad eich bai chi oedd y gordaliad, bydd angen i chi ad-dalu gordaliad o Gredyd Cynhwysol, Lwfans Ceisio Gwaith dull newydd neu Lwfans Cyflogaeth a Chymorth dull newydd bob amser.
Serch hynny, mae gennych yr hawl i ddadlau nad ydych wedi cael eich gordalu a herio’r penderfyniad. Gweler isod – ‘Sut i herio penderfyniad gordaliad’.
Credydau treth
Ni ddylai fod yn rhaid i chi dalu’r gordaliad yn ôl os gwnaeth y Swyddfa Credydau Treth y camgymeriad a’ch bod wedi gwneud popeth o fewn eich gallu i sicrhau bod eich dyfarniad yn gywir. Mewn geiriau eraill:
- gwnaethoch roi gwybod am bob newid mewn amgylchiadau ar amser
- gwnaethoch wirio’ch hysbysiadau dyfarniad a rhoi gwybod am unrhyw wallau o fewn mis
Budd-dal Tai
Ni fydd yn rhaid i chi ad-dalu gordaliad Budd-dal Tai os nad eich bai chi ydoedd ac ni ellid bod wedi disgwyl i chi wybod eich bod yn cael eich gordalu.
Gostyngiad Treth Cyngor
Mae gordaliadau Gostyngiad Treth Gyngor yn cael eu trin fel ôl-ddyledion Treth Gyngor. Mae’r rheolau ar gyfer sut mae angen eu had-dalu yn amrywio yn dibynnu ar ble rydych yn byw.
Budd-daliadau eraill
Ar gyfer yr holl fudd-daliadau eraill, bydd yn rhaid i chi ad-dalu’r gordaliad os gwnaethoch roi’r wybodaeth anghywir, neu wybodaeth anghyflawn pan wnaethoch eich cais.
Mae gennych hawl i ddadlau nad ydych wedi cael eich gordalu a herio’r penderfyniad. Gweler isod - ‘Sut i herio penderfyniad gordaliad’
Faint yw’r ad-daliadau?
Fe gewch lythyr - neu neges yn eich cyfrif ar-lein - am eich gordaliad a bydd hyn yn egluro faint y cawsoch eich gordalu ac am ba hyd.
Mae’r ffordd y mae’ch ad-daliadau yn cael eu cyfrifo yn wahanol yn dibynnu ar ba fudd-dal sydd wedi’i ordalu.
- Am Gredyd Cynhwysol, ni all fod yn fwy na 30% o’ch lwfans safonol.
- Am gredydau treth, mae’n amrywio rhwng 10% a 100% o’ch dyfarniad, yn dibynnu ar faint o gredydau treth rydych yn ei gael ar hyn o bryd ac incwm eich cartref.
- Am Fudd-dal Tai, os yw wedi’i dalu i chi, mae’r ad-daliadau fel arfer yn £11.10 yr wythnos. Os yw wedi talu’n uniongyrchol i’ch landlord, fel arfer mae’n rhaid iddynt dalu’r cyfan yn ôl ar yr un pryd a bydd yn rhaid i chi gytuno ar gynllun ad-dalu gyda’ch landlord.
- Am fudd-daliadau eraill, fel Cymhorthdal Incwm neu Gredyd Pensiwn, mae’r ad-daliadau fel arfer yn £11.10 yr wythnos.
Cosbau
Os mai chi sydd ar fai am y gordaliad, neu os na wnaethoch geisio cywiro camgymeriad, efallai y codir cosb o £50 arnoch ar ben yr arian y mae’n rhaid i chi ei dalu’n ôl.
Gallwch apelio yn erbyn penderfyniad i godi cosb arnoch. Gweler isod - ‘Sut i herio penderfyniad gordaliad’
Sut i herio penderfyniad gordaliad
Os naill ai:
- nid ydych yn cytuno eich bod wedi cael eich gordalu, neu
- nid ydych yn cytuno â’r swm, neu
- nid ydych yn credu y dylid wedi codi cosb arnoch
gallwch ofyn am edrych ar y penderfyniad eto ac apelio yn ei erbyn.
Os yw’r gordaliad wedi digwydd oherwydd eich bod wedi gwneud cais newydd am Gredyd Cynhwysol, gallwch ddefnyddio’r
Gwasanaeth Help i Hawlio Cyngor ar Bopeth os oes angen help arnoch i herio’r penderfyniad.
Pa daliadau eraill sy’n rhaid eu talu’n ôl?
Taliadau ymlaen llaw Credyd Cynhwysol
Efallai eich bod wedi derbyn taliad ymlaen llaw tra roeddech yn aros i’ch taliad Credyd Cynhwysol cyntaf ddod drwyddo.
Mae’n debyg y bydd eich ad-daliadau wedi dechrau ar unwaith, er y gellir eu gohirio hyd at dri mis os ydych mewn argyfwng ariannol.
Rydych yn gwneud yr ad-daliadau o’ch Credyd Cynhwysol dros 12 mis a gallant fod hyd at 30% o’ch lwfans sylfaenol Credyd Cynhwysol.
Taliadau Cyllidebu Ymlaen Llaw Credyd Cynhwysol
Efallai eich bod wedi cael Taliad Cyllidebu Ymlaen Llaw i helpu gyda chostau cartref brys neu i dalu tuag at angladd.
Bydd eich ad-daliadau wedi dechrau ar unwaith ar ôl cael y taliad ymlaen llaw. Fe’u tynnir o’ch taliadau Credyd Cynhwysol.
Maent fel arfer yn cael eu lledaenu dros 12 mis, ond gellir ymestyn hyn 6 mis ychwanegol os oes angen.
Benthyciadau Trefnu o’r Gronfa Gymdeithasol
Efallai eich bod wedi derbyn Benthyciad Trefnu er mwyn helpu talu am nwyddau cartref neu i helpu gyda chost symud cartref.
Cafodd ad-daliadau Benthyciadau Trefnu eu hatal yn ystod argyfwng coronafeirws ond maent bellach yn ailddechrau. Maent fel arfer yn cael eu lledaenu dros 2 flynedd ac yn cael eu cymryd yn awtomatig o’ch budd-daliadau. Mae’r swm ad-dalu yn seiliedig ar eich incwm a’r hyn y gallwch ei fforddio.
Taliadau Caledi os ydych ar Gredyd Cynhwysol
Efallai eich bod wedi cael Taliad Caledi i helpu â diffyg arian os gostyngwyd eich taliadau budd-dal oherwydd sancsiwn.
Dim ond os ydych ar Gredyd Cynhwysol (nid budd-daliadau eraill) y mae’n rhaid i chi ad-dalu Taliad Caledi. Fe’u had-delir o’ch taliadau yn y dyfodol a gallant fod hyd at 30% o’ch lwfans sylfaenol Credyd Cynhwysol.
Ad-dalu dyled budd-dal
Gallwch ad-dalu dyled budd-dal trwy:
- didyniadau o’ch taliadau budd-dal
- gwneud taliadau trwy fancio ar-lein, debyd uniongyrchol neu archeb sefydlog
Os nad oes yr un o’r rhain yn bosibl, gellir adennill y ddyled o’ch cyflog neu ei throsglwyddo i asiantaeth casglu dyledion.
Os ydych am wneud ad-daliad, cysylltwch â chanolfan gyswllt Rheoli Dyled yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).
Methu fforddio’r ad-daliadau?
Os ydych yn cael trafferth, neu os ydych yn meddwl eich bod yn mynd i gael trafferth, i ad-dalu dyled budd-dal neu gredyd treth, mae’n bwysig gweithredu’n gyflym.
Os mai dyma’ch unig ddyled
Os nad oes gennych ddigon o arian i fyw oherwydd yr ad-daliadau y gofynnir i chi eu gwneud, gallwch ofyn iddynt gael eu lleihau.
- Os ydych yn ad-dalu taliad ymlaen llaw Credyd Cynhwysol, ffoniwch y Llinell Gymorth Credyd Cynhwysol neu fewngofnodwch i’ch cyfrif ar-lein ac ychwanegwch nodyn i’ch dyddlyfr yn gofyn am ostwng eich ad-daliadau.
- Os ydych yn ad-dalu unrhyw ddyled budd-dal neu gredyd treth arall, cysylltwch â chanolfan gyswllt Rheoli Dyled yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP).
Os oes gennych ddyledion eraill
Mae dyled budd-dal yn cael ei drin fel ‘dyled â blaenoriaeth’. Mae hyn yn golygu bod effaith o beidio â’i ad-dalu yn fwy difrifol. Dyledion â blaenoriaeth eraill yw pethau fel ôl-ddyledion rhent, biliau ynni hwyr a Threth Cyngor sydd heb eu talu.
Os oes gennych fwy nag un ddyled â blaenoriaeth, dylech gael cyngor cyn gynted â phosibl.
Mynnwch gyngor ar ba ddyledion i ddelio â nhw’n gyntaf o
wefan Cyngor ar Bopeth[https://www.citizensadvice.org.uk/about-us/contact-us/contact-us/help-to-claim/.
](https://www.citizensadvice.org.uk/about-us/contact-us/contact-us/help-to-claim/.
Darganfyddwch
fwy ar sut i flaenoriaethu’ch dyledion.
Os ydych yn cael trafferth gyda dyledion, dewch o hyd i gymorth diduedd am
ddim yn agos atoch gyda’n canfyddwr cyngor ar ddyledionopens in new window.^
